Gaat Heroes 4 Life Tenonder?

Schipper Ruud Stam, voor zijn naasten bekend als ‘Helpende Hollander’, heeft nu zelf hulp nodig. Sinds het invoeren van de ‘anderhalvemetersamenleving’ ligt de volledige bruine vloot stil, de professionele passagiersvaart met traditionele schepen. Voor Ruuds stichting Heroes4Life, waarmee hij ernstig zieke en terminale kinderen en hun gezinnen onvergetelijke uitjes bezorgt, is deze tijd desastreus. “Tot en met augustus is mijn agenda helemaal leeg.”

Vanwege de coronamaatregelen kan Ruud nu niet meer uitvaren. Dat heeft soms dramatische gevolgen. “De kinderen verheugen zich enorm, maar we moesten de eerste vaarten al annuleren. Drie dagen voor een vertrek had ik nog een huilende moeder aan de lijn, omdat de reis niet door kon gaan.”

Alles ligt stil

Ruud heeft het er zwaar mee. “Ik zie alles echt helemaal kapot gaan,” zo vertelt hij aan Hart van Nederland. Normaal zou hij rond deze tijd een week lang op het water zijn met een van zijn twee historische schepen. Alles om zieke en terminale kinderen en hun familie een prachtige tijd te bezorgen. Nu zit hij thuis. “Ik zit net achter mijn computer voor een steunaanvraag aan de overheid, maar ik ben bang dat ik daar niet voor in aanmerking kom.”

De bruine vloot heeft vooralsnog geen recht op de vierduizend euro vanuit de TOGS-regeling van het ministerie van Economische Zaken. Naast de twee schepen van Ruud liggen nog vierhonderd schepen stil omdat je niet meer in groepen bij elkaar kunt komen om aan de sociale afstandsregels te voldoen. Dat betekent zware tijden voor bekende binnenvaartschepen als de klipper Isis uit Harlingen en zeeschepen als de bark Europa en de schoeners Wylde Swan en de Oosterschelde, die meerdere keren rond de wereld heeft gevaren.

‘Schepen zullen voor altijd verdwijnen’

De financiële gevolgen daarvan zijn groot in de sector met een jaarlijkse omzet die normaal rond de 65 miljoen euro ligt. Veel schippers dreigen figuurlijk het schip in te gaan, en daarmee dreigt een stukje historie verloren te gaan. “Als een schip niet vaart, verliest het zijn vergunningen”, legt Paul van Ommen van de Vereniging voor Beroepschartervaart (BBZ) uit. Wanneer de schepen weer in vaart gaan moeten nieuwe vergunningen aangevraagd worden, maar moeten deze schepen ook aan alle eisen van nu voldoen. En dat heeft grote gevolgen. “Er zullen schepen voor altijd verdwijnen.”

Nederland heeft de grootste nog operationele historische vloot ter wereld, en wordt in tegenstelling tot andere landen niet gesubsidieerd, maar door ondernemers ondersteund. “Dat model van zelf de broek ophouden werkte goed, tot de corona-uitbraak,” vertelt Van Ommen. “Als een ondernemer nu door de crisis failliet gaat, komt ook ons behoudsmodel ten val.”

Compensatie niet voldoende

Hoewel de schippers wel recht hebben op algemene tegemoetkomingen van de overheid, is deze financiële compensatie voor Ruud bij lange na niet genoeg. Zijn personeel dat hij vooral als seizoenswerkers inhuurt heeft hij inmiddels al moeten ontslaan. “Dat is al een ramp, en dan sta je daar alleen voor met die twee schepen. Normaal sta ik aan de andere kant van de lijn en help ik mensen, maar nu heb ik zelf die hulp nodig.”

Met het annuleren van SAIL Amsterdam is ook het laatste sprankje hoop verloren. “Dat is net een moment dat je met je schip wat extra geld kunt verdienen,” vertelt Ruud. “Maar als SAIL ook niet door gaat, en ik heb nu al annuleringen voor zelfs september en oktober, dan zie je alles in het water vallen.”

Om toch maar te kunnen blijven varen, bedacht Ruud al van alles. Zo bood hij eerder al aan om overwerkte verpleegkundigen en artsen van intensive cares mee te nemen voor een tochtje. Maar met de huidige regels is niks mogelijk. “Met een kleinere groep is er best wel afstand te houden op mijn schip, maar ook dat mag niet. Je bent een ondernemer, en je mag niks en je kunt niks. Je bent aan het verzuipen,” vertelt hij.

Noodfonds

De voornaamste hoop is nu gevestigd op de overheid. De BBZ, die belangen van de bruine vloot behartigt, heeft vorige week via een brief een noodkreet aan het kabinet gestuurd. De vereniging stuurt aan op een noodfonds, want de kosten van onderhoud zijn hoog. Om ambtelijk niveau is er nu contact met het ministerie, maar de BBZ hoopt ook op direct contact met verantwoordelijk minister Wiebes en staatssecretaris Keijzer.

Het verlengen van vergunningen wordt als een andere verlichtende optie gezien, maar omdat de Europese Unie hierover gaat moeten alle lidstaten het daarmee eens zijn. “Dat wordt heel moeilijk,” vermoed Van Ommen.

Ruud hoopt er in ieder geval vurig op dat er iets voor hem en de andere schippers wordt gedaan. “Zoals het er nu voorstaat gaan wij langzaam ten onder. We zijn al langzaam aan het zinken.”